Brandstoffen die in Nederland worden geproduceerd voor de Afrikaanse markt bevatten hoge gehalten benzeen, zwavel en mangaan.

Deze stoffen zijn schadelijk voor de gezondheid van de mens en vervuilen het milieu.Dat blijkt uit het onderzoek van TNO ‘Petrol fuel quality and its effects on the vehicle technology and the environment’ dat in opdracht van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) is uitgevoerd. Deze werkwijze is in strijd met de zorgplicht voor stoffen en mengsels uit de Wet milieubeheer (Wm). De ILT spreekt de in Nederland opererende bedrijven hierop aan, zodat in de toekomst brandstoffen worden geëxporteerd die vergelijkbaar zijn met de Europese kwaliteitseisen. Met als doel verdere milieu- en gezondheidsschade te voorkomen.

TNO onderzocht voor de ILT wat de gevolgen voor mens en milieu zijn van het gebruik van hoogzwavelige-, hoog benzeen- en mangaanhoudende benzine. De basis voor het onderzoek vormde het ILT rapport uit 2018 naar autobrandstoffen bestemd voor Afrika. Het nieuwe rapport toont de effecten van het gebruik van – voor Europese standaarden ongeschikte – brandstoffen die naar Afrika worden geëxporteerd. Door de samenstelling van de brandstoffen kunnen katalysatoren en roetfilters van voertuigen de giftige stoffen niet filteren en gaan ze al snel helemaal kapot. Hierdoor neemt de ‘ongefilterde’ uitstoot nog verder toe. Deze benzines zijn niet toegestaan op de Europese markt vanwege de gezondheidsrisico’s, maar nog wel in West-Afrika waar veel oude, in Europa afgedankte, voertuigen rijden.

Inspecteur-generaal Jan van den Bos: “‘De bevindingen zijn zorgwekkend, omdat het de schade voor de luchtkwaliteit en volksgezondheid in volle omvang inzichtelijk maakt. Het is de vraag of marktpartijen uit eigen beweging schonere brandstoffen gaan leveren. Vanuit het oogpunt van de producentenverantwoordelijkheid zijn we daarom in gesprek met de producenten.”

Onderzoek

In 2018 publiceerde de ILT het onderzoek naar de kwaliteit van brandstoffen die in Nederland worden geproduceerd en die geëxporteerd worden naar (West) Afrikaanse landen. De conclusie was dat brandstofhandelaren de ruimere wettelijke normen van de betreffende landen maximaal benutten. Het vervolgonderzoek van TNO dit jaar toont de daadwerkelijke gevolgen van het gebruik van dergelijke brandstoffen.

Oude auto’s en busjes naar Afrika

De inspectie publiceerde vorig jaar een tweede rapport waaruit blijkt dat niet alleen de brandstoffen van slechte kwaliteit zijn, maar ook auto’s en busjes die vanuit Nederlandse havens naar Afrika op transport gaan. De voertuigen hebben een lage-emissieklasse, meestal een ongeldige APK en vaak zijn er al problemen met de katalysator of het roetfilter. Meer dan 80% van de voertuigen die worden geëxporteerd, zijn vanaf 1 januari 2021 niet meer welkom in vijftien West-Afrikaanse landen. Deze landen sluiten de grenzen voor deze voertuigen en stellen andere eisen aan de kwaliteit van de brandstoffen. Hierdoor verbetert de luchtkwaliteit in deze landen.

Actie

De ILT onderzoekt nu of de in Nederland opererende brandstofbedrijven de handelswijze ‘just-fit-for-purpose’ sinds 2018 hebben aangepast. Daarnaast kijkt de ILT ook naar wat de chemische, raffinage én handelsbedrijven gaan doen met de kennis en de resultaten uit dit nieuwe rapport. De ILT spreekt bedrijven aan op hun verantwoordelijkheid in het licht van de Wet milieubeheer (zorgplicht). Het doel is om de in Nederland opererende bedrijven te bewegen tot het exporteren van brandstoffen van Europese kwaliteit. De ILT deelt de conclusies uit het totaalbeeld van de 3 rapporten met andere partijen waaronder het Openbaar Ministerie en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Staatsecretaris Van Veldhoven deelt het rapport met de Tweede kamer.