Het Mesdag Zuivelfonds presenteert donderdagmiddag in Den Haag het rapport 'Stikstofmodel gekraakt'. Daarin staan conclusies en resultaten van doorrekeningen van de stikstofcijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). 

Het Mesdagfonds, dat de belangen behartigt van de melkveehouderij, is naar de rechter gestapt en heeft de cijfers en rekenmodellen van het RIVM opgevraagd. Vervolgens zijn de stikstof-berekeningen overgedaan. Jan Cees Vogelaar uit Lelystad is de drijvende kracht achter het fonds. De oud-melkveehouder zal om 15:30 uur de conclusies presenteren. 

Het AD bracht woensdagmiddag uitgelekte cijfers. Het Mesdagfonds zou concluderen dat boeren niet voor 46 procent verantwoordelijk zijn voor de stikstofuitstoot, maar voor 23 procent. De industrie en het verkeer zouden een veel grotere rol spelen bij de uitstoot en neerslag van stikstof. Volgens Vogelaar is dat artikel in het AD 'compleet verzonnen', zo liet hij woensdagavond weten aan Veeteelt.nl.  

Boeren niet de boosdoeners 

In de uitnodiging wordt al wel het een en ander duidelijk over de strekking van de persconferentie. Zo wordt er gezegd dat er sterke aanwijzingen zijn dat ingrijpende maatregelen nauwelijks effect hebben op de neerslag van stikstof in natuurgebieden. Ook zou het aandeel van de landbouw in de totale depositie lager dan 46 procent zijn. Hoe dat komt, wordt tijdens de persconferentie uitgelegd.  

Die beweringen zijn overigens niet nieuw. Boeren hebben de afgelopen maanden massaal gedemonstreerd. Ze zijn boos omdat ze het niet eerlijk vinden dat zij vooral opdraaien om het stikstofprobleem op te lossen. Daarom heeft het landbouwcollectief ook opdracht gegeven om de analyse te maken.  

RIVM blijft achter conclusies staan 

Het RIVM blijft ondanks de kritiek achter de uitkomsten van de berekeningen staan. Er wordt met wetenschappelijke methodes gewerkt, zo zegt het onderzoeksinstituut. De cijfers zijn belangrijk omdat op basis hiervan het kabinet beleid maakt om de stikstofproblematiek aan te pakken.  

Wat is stikstof? 

Stikstof is een kleur- en reukloos gas dat overal om ons heen is. Stikstof is van zichzelf niet schadelijk voor mens en milieu. Maar er zijn ook verbindingen van stikstof in de lucht die wel schadelijk kunnen zijn. Zo'n verbinding is bijvoorbeeld ammoniak. Dat komt met name van dieren in de veeteelt. Boeren gebruiken mest van dieren en kunstmest om hun land te bemesten. Een deel van die mest verdampt als ammoniak en komt zo in de lucht. Stikstof in de lucht kan weer neerdalen in de natuur en dat kan slecht zijn voor bepaalde dier- en plantensoorten. Dit wordt ook wel de stikstofdepositie genoemd. Ammoniak zorgt ervoor dat de bodem rijk wordt aan voedingsstoffen. Dat is vooral in natuurgebieden een probleem. Zeldzame planten die het juist goed doen op voedselarme grond, verdwijnen daardoor. 

Natura-2000 gebieden beschermen 

Met name in Natura-2000 gebieden wordt naar de stikstofdepositie gekeken. Die zijn er in Flevoland ook: bijvoorbeeld het IJsselmeer, de Oostvaardersplassen en Lepelaarplassen. Er wordt in deze natuurgebieden door het RIVM gemeten hoeveel stikstof er in de grond zit. 

In een aantal gebieden zit er al te veel stikstof in de grond. Die gebieden worden bestempeld als stikstofgevoelige Natura-2000 gebieden. Die zijn (nog) niet in Flevoland, maar wel in omliggende provincies. Zoals de Weerribben, de Veluwe en het Naardermeer. Dat heeft ook effect op boeren in Flevoland, omdat de stikstof via de lucht zich ver kan verspreiden. 

Flevolandse boeren in de problemen 

De provincie meldde eerder dat er 140 boeren in de problemen zitten, omdat ze niet mogen uitbreiden door de nieuwe regels. Daarnaast zijn er nog andere maatregelen aangekondigd door het kabinet. Boeren moeten het voer voor hun vee aanpassen, waardoor er minder ammoniak geproduceerd wordt en de overheid wil dat de veestapel krimpt. 

Er is een slordige 500 miljoen beschikbaar voor het uitkopen van boerenbedrijven bij kwetsbare natuurgebieden. Of Flevolandse boeren in aanmerking komen voor deze regeling is nog niet duidelijk. Wat wel duidelijk is, is dat veel boeren ongelukkig zijn met al deze maatregelen. Het ontkrachten van de cijfers van het RIVM moet zorgen van aangepast overheidsbeleid. Of dat gaat gebeuren, is afhankelijk van de feiten die het Mesdagfonds donderdagmiddag presenteert en hoe de politiek daarop reageert.