Een betere positie voor internetgebruikers, extra toezicht op én regels voor de wereldwijd grootste online platforms en meer verantwoordelijkheden voor aanbieders van digitale diensten richting hun gebruikers.

Dat is de kern van de Digital Markets Act (DMA) en de Digital Services Act (DSA) die samen de basis vormen van nieuwe, moderne Europese wetgeving voor de digitale economie. De EU-ministers van Economische Zaken hebben vandaag in Brussel een akkoord bereikt over deze voorstellen van de Europese Commissie.

Minister Stef Blok (Economische Zaken en Klimaat): “Een sterke digitale economie en vertrouwen in digitale diensten zijn van groot belang. Nederland heeft daarom sinds 2019 diverse voorstellen gedaan om via deze twee wetten eerlijke concurrentie op digitale markten te bevorderen en zowel ondernemers als consumenten beter te beschermen. Het akkoord vandaag brengt hoognodige vernieuwing van digitale regels dichtbij. Zo kunnen we innovatie blijven stimuleren. En pakken we mindere kanten aan zoals afhankelijkheid van grote platforms, belemmeren van markttoegang, verspreiding van illegale inhoud, cyberonveiligheid en misleiding van consumenten en ondernemers.”

Een aanzienlijk deel van de Nederlandse voorstellen om de digitale economie en -samenleving effectiever, concurrerender en veiliger te maken, is terechtgekomen in deze regels. Over beide wetten gaat hierna nog onderhandeld worden met het Europees Parlement en de Europese Commissie. Streven is een definitief akkoord in 2022 waarna de DMA en DSA overal in Europa snel in werking kunnen treden.

Digital Markets Acts (DMA)

Via de Digital Markets Act (DMA) worden toezicht en maatregelen geïntroduceerd voor de wereldwijd opererende tien tot vijftien grootste online platforms met een zogenoemde poortwachterspositie. Dat zijn platforms waar gebruikers nauwelijks omheen kunnen. Deze Europese regels dragen bij aan een eerlijker speelveld op de digitale markt en stellen kaders aan spelers, ook die van buiten de EU. Dat gebeurt door strenger toezicht en vooraf ingrijpen.

Deze groep online platforms moet zich ook aan diverse verboden en verplichtingen houden. Voorbeelden hiervan zijn een verbod op het bevoordelen van eigen diensten, de mogelijkheid om data van een platform naar een ander platform mee te nemen en de mogelijkheid vooraf geïnstalleerde apps te verwijderen. Verder komt er een meldingsplicht om fusies en overnames te kunnen beoordelen.

Digital Services Act (DSA)

De Digital Services Act (DSA) vormt de toekomstige basis voor digitale diensten zoals online platforms en verduidelijkt hun verantwoordelijkheden qua activiteiten en informatie richting afnemers zoals consumenten. De DSA verbetert onder meer de bestrijding van illegale inhoud online. Namelijk door de rol van de aanbieders van digitale diensten te verduidelijken en procedures te creëren voor het zorgvuldig kunnen aanpakken van dit soort inhoud.

Onderdeel van de DSA is een veel uitgebreidere bescherming van consumenten en ondernemers die producten of diensten via een platform of dienst aanbieden of afnemen. Dit gaat straks in de gehele EU volgens dezelfde regels. Bijvoorbeeld door aanbieders te verplichten om het verwijderen van informatie of gebruikersaccounts te onderbouwen en uit te leggen. En door te eisen dat online platforms een procedure hebben waarmee gebruikers kunnen klagen over dat soort beslissingen en eisen te stellen aan die procedure.

Wetsvoorstel modernisering consumentenbescherming

Het kabinet heeft in oktober al het wetsvoorstel modernisering consumentenbescherming naar de Tweede Kamer gestuurd. Daarin worden al stappen gezet naar een sterkere en betrouwbare digitale economie. Deze regels moeten in 2022 in de hele EU worden toegepast.

Via dit wetsvoorstel komt er bijvoorbeeld een verbod op het (laten) plaatsen bij webwinkels en digitale platforms van valse consumentenbeoordelingen. Bij zoekresultaten moet bovendien altijd duidelijk zijn dat het betaalde reclames betreft of dat er is betaald om een hogere plaatsing te krijgen. Webwinkels én online platforms krijgen daarnaast de verplichting om consumenten uitgebreider te informeren over bijvoorbeeld dat diegene een gepersonaliseerd prijsaanbod krijgt, met wie een contract wordt afgesloten en wie de verantwoordelijkheid heeft voor het afhandelen van defecten.