Somber, prikkelbaar, eenzaam, slecht slapen, weinig energie: in coronatijd zitten veel mensen minder goed in hun vel. Zo bleek uit onderzoek van het Rode Kruis dat 68% van de jongeren zich in deze tijd weleens somber voelt. Maar wat doe je als iemand in je omgeving in de put zit? Het liefste wil je je partner, zus, vriend of huisgenoot opvrolijken, maar dat is best lastig. Hoe ga je het gesprek aan met iemand die niet goed in zijn vel zit? En wat kun je doen?

Tien tips om te helpen als iemand in de put zit van Rode Kruis-psycholoog Esmée Pluijmers.

1. Ga het gesprek aan: Heb je de indruk dat iemand in je omgeving in de put zit, maar er niet over praat? Ga dan zelf het gesprek aan. Dat kan natuurlijk best spannend zijn. Begin het gesprek op een luchtige manier. Daardoor ben je allebei op je gemak. Gedurende het gesprek kun je wat serieuzer worden, bijvoorbeeld door te vragen: “Hoe gaat het nu écht met je?” Lukt het niet om er goed over te praten? Bijvoorbeeld omdat iemand je vragen ontwijkt, of omdat diegene zegt dat het geweldig gaat? Stelt iemand zich nog steeds niet open? Dring dan niet aan. Iedereen heeft het recht om zijn gevoelens voor zichzelf te houden. Ga het gesprek aan als je denkt dat iemand niet goed in zijn vel zit.

2. Laat de ander praten en luister zonder oordeel: Iemand die niet lekker in zijn vel zit, voelt daar vaak schaamte of boosheid over. Probeer dus vooral niet te oordelen, en erken het gevoel. Zo nodig je iemand uit om te blijven praten. Je kunt bijvoorbeeld simpelweg zeggen: “Wat vervelend dat je je rot voelt.”

3. Erken dat iemand zich rot voelt en vertel dat dit oké is: Het leven is niet altijd leuk en iedereen zit weleens slecht in zijn vel. Laat dus merken dat je het gevoel van de ander erkent en zeg dat het oké is om je rot te voelen. Probeer de negatieve gevoelens dus niet weg te wuiven of direct een oplossing aan te dragen. Veel mensen zitten niet goed in hun vel tijdens de coronapandemie.

4. Geef geen advies, maar vraag hoe de ander het probleem zou oplossen: Natuurlijk wil je jouw vriendin, moeder of huisgenoot het liefste direct uit de put krijgen. Daarom ben je misschien geneigd om de ander allerlei adviezen te geven om zich beter te voelen.
Toch zijn die goedbedoelde adviezen vaak niet de beste manier om te helpen. Vraag in plaats daarvan of diegene zelf manieren kan verzinnen waarop hij of zij zich beter kan gaan voelen. Door hier zelf over na te denken, komen mensen tot oplossingen waar ze achter staan. Ook zijn mensen vaak gemotiveerder om oplossingen toe te passen die ze zelf hebben bedacht.

5. Vraag hoe jij de ander kunt helpen: Dat je iemand niet van kant-en-klaar advies voorziet, wil natuurlijk niet zeggen dat jij niet kunt helpen. De ander kan het beste aangeven wat hij of zij nodig heeft. Vraag daarom aan de ander wat jij voor hem of haar kunt doen om zich beter te voelen.

6. Laat de ander weten dat je er bent: Zorg dat de ander weet dat je er voor hem of haar bent als dat nodig is. Je kunt dat aangeven in een gesprek, maar je kunt er ook op een andere manier voor iemand zijn. Bijvoorbeeld door eens wat vaker op te bellen voor een luchtig praatje, een kaartje te sturen of zelfs door gewoon in stilte naast iemand te zitten.
Iemand blijven bellen en laten merken dat je er voor diegene bent, helpt om iemand uit de put te halen.Door iemand wat vaker te bellen laat je weten dat je er voor hem of haar bent.

7. Blijf iemand benaderen en uitnodigen: Blijf iemand benaderen en uitnodigen voor activiteiten. Stel bijvoorbeeld voor om samen een online sportles te doen, een wandeling te maken, een spelletje te spelen of een YouTube-cursus te volgen, uiteraard binnen de grenzen van de coronamaatregelen. Hou er rekening mee dat iemand die somber is, vaak geneigd is om dit soort uitnodigingen af te wijzen. Neem dit niet persoonlijk op: het hoort bij in de put zitten. Het is belangrijk om het te blijven proberen.

8. Wees geduldig: Iemand die niet lekker in zijn vel zit, is vaak wat sneller geïrriteerd en kan ongeïnteresseerd overkomen. Dit hoort bij de somberheid, neem dit daarom niet persoonlijk op. Wees geduldig en probeer begrip te hebben voor het gevoel van de ander.
Blijf mensen uitnodigen voor activiteiten als een wandeling als ze niet goed in hun vel zitten. Blijf iemand uitnodigen voor activiteiten als een wandeling, maar toon begrip als iemand je initiatief afwijst.

9. Zorg goed voor jezelf: Ook voor een partner, familielid of vriend kan het zwaar zijn als iemand langdurig somber is. Blijf daarom ook rekening houden met je eigen mentale gezondheid. Rust voldoende uit en neem tijd voor jezelf. Zoek indien nodig steun bij derden en praat over je gevoel.

10. Schakel professionele hulp in als dat nodig is: Gelukkig krabbelen veel mensen na een tijdje weer zelf uit het dal. Maar soms blijven klachten bestaan en is het nodig om professionele hulp in te schakelen.

Het Rode Kruis komt in actie tijdens de coronacrisis. Ze ondersteunen bijvoorbeeld de zorg en geven voedselhulp aan mensen in nood. Ook geven ze voorlichting om mentaal en fysiek gezond te blijven tijdens de coronacrisis. Daarnaast kun je via het Rode Kruis een gratis sessie met een coach aanvragen.